زینگاویش

آﺛﺎر ﻓﺎرﻣﺎﮐﻮﻟﻮژﯾﮏ و ﻣﮑﺎﻧﯿﺴﻢ اﺛﺮ:

ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ دﺳﺘﮕﺎه ﺗﻨﻔﺴﯽ ﺑﻄﻮر ﻣﺪاوم در ﻣﻌﺮض ﻣﻮاﺟﻪ ﺑﺎ آﻟﻮدﮔﯽ ﻫﺎي ﻣﺤﯿﻄـــﯽ و ﭘﺎﺗﻮژن ﻫﺎي ﺑﯿﻤﺎري زا اﺳـــﺖ ﮐﻪ در ﻣﺤﯿﻂ ﻣﯽ ﺑﺎﺷﻨﺪ. ﺳﯿﺴﺘﻢ ﭘﺎﮐﺴﺎزي ﻃﺒﯿﻌﯽ ﺑﺮوﻧﺶ ﻫﺎ ﺑﺴﯿﺎر ﺣﺴﺎس اﺳﺖ. ﭼﻨﺎﻧﭽﻪ ﻣﯿﮑﺮوب ﯾﺎ ﻣـــﻮاد آزار دﻫﻨﺪه ﺑﺎ ﺗﻨﻔﺲ ﺑﻪ ﺑﺮوﻧﺶ ﻫﺎ وارد ﺷﻮد، ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺪ ﻣﻮﺟﺐ اﻟﺘﻬﺎب ﻣﻮﮐﻮﺳﯽ در ﺑﺮوﻧﺶ ﻫﺎ ﮔﺮدد. ﻣﺤﺼﻮل زﯾﻨﮕﺎوﯾﺶ ﺑﺎ ﺑﻬﺮه ﻣﻨﺪي از ﺗﺮﮐﯿﺒﺎت ﻃﺒﯿﻌﯽ ﮔﯿﺎﻫﯽ در ﺻﺪد رﻓﻊ ﻋﻼﯾﻢ ﻧﺎﺷﯽ از اﻟﺘﻬﺎﺑﺎت ﻣﺠﺎري ﺗﻨﻔﺴﯽ و ﺑﻬﺒﻮد ﺳﺮﻓﻪ ﮔﺮدﯾﺪه اﺳﺖ.

آوﯾﺸﻦ:

آوﯾﺸﻦ ﮔﯿﺎﻫﯽ ﻣﺘﻌﻠﻖ ﺑﻪ ﺗﯿﺮه (Lamiaceae) ﻧﻌﻨﺎﻋﯿﺎن اﺳﺖ. اﺳﺎﻧﺲ آوﯾﺸﻦ ﻣﺎﯾﻌﯽ اﺳﺖ زرد ﯾﺎ ﻗﻬﻮ ه اي ﻣﺎﯾﻞ ﺑﻪ ﻗﺮﻣﺰ ﺗﯿﺮه ﺑﺎ ﺑﻮي ﻣﻄﺒﻮع ﻗﻮي و ﻃﻌﻢ ﺗﻨﺪ و ﭘﺎﯾﺪار و ﺧﻨﮏ ﮐﻨﻨﺪه، ﮐﻪ از ﺗﻘﻄﯿﺮ ﺑﺮگ ﻫﺎ و ﺳﺮﺷـــﺎﺧﻪ ﻫﺎي ﮔﻠﺪار آن اﺳﺘﺨﺮاج ﻣﯽ ﺷﻮد. ﺳﺮﺷﺎﺧﻪ ﻫﺎي آوﯾﺸـــﻦ ﺣﺎوي اﺳﺎﻧﺲ ﻫﺎ، ﺗﺎﻧﻦ ﻫﺎ، ﻣﻮاد اﺻﻠﯽ ﺗﻠﺦ، ﺳﺎﭘﻮﻧﯿﻦ ﻫﺎ و ﺿﺪﻋﻔﻮﻧﯽ ﮐﻨﻨﺪه ﻫﺎي ﮔﯿﺎﻫﯽ ﻣﯽ ﺑﺎﺷﻨﺪ. ﺗﯿﻤﻮل ﻣﻮﺟﻮد در آوﯾﺸﻦ اﺛﺮ ﺿﺪﻋﻔﻮﻧﯽ ﮐﻨﻨﺪه دارد. اﺳﺎﻧﺲ ﻓﻨﻠﯽ آوﯾﺸـــﻦ از ﺟﻤﻠﻪ ده اﺳﺎﻧﺲ ﻣﻌﺮوف اﺳـــﺖ ﮐﻪ داراي ﺧﻮاص ﺿﺪﺑﺎﮐﺘﺮﯾﺎﯾﯽ، ﺿﺪﻗﺎرﭼﯽ و آﻧﺘﯽ اﮐﺴﯿﺪاﻧﯽ اﺳﺖ. از ﻣﻮاد ﻣﻮﺛﺮه ﻣﯽ ﺗﻮان ﺑﻪ ﺗﯿﻤﻮل (thymol)، ﮐﺎرواﮐﺮول  (carvacrol)، ﻟﯿﻨــﺎﻟﻮل (linalool)، ﺑﻮرﻧﯿــﻮل (borneol)، ژراﻧﯿـﻮل (geraniol) اﺷﺎره ﮐﺮد. اﺛﺮات ﺿﺪ ﺳﺮﻓه و ﺧﻠﻂ آور ﺷـــﺮﺑﺖ زﯾﻨﮕﺎوﯾﺶ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ روﻏﻦ ﻫﺎي ﻓﺮار ﻣﻮﺟﻮد در ﮔﯿﺎه آوﯾﺸﻦ (ﻧﻈﯿﺮ ﺗﯿﻤﻮل و ﮐﺎرواﮐﺮول) ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ ﮐﻪ ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ اﻓﺰاﯾﺶ ﺣﺮﮐﺎت ﻣﮋﮐﻬﺎي ﺗﻨﻔﺴﯽ و ﺗﺮﺷﺤﺎت ﻣﺨﺎﻃﯽ در دﺳﺘﮕﺎه ﺗﻨﻔﺲ ﻣﯽ ﺷﻮد.

ﺧﺘﻤﯽ:

ﺧﺘﻤﯽ ﮔﯿﺎﻫﯽ اﺳﺖ از ﺧﺎﻧﻮاده ﭘﻨﯿﺮك (Malvacaea) ﺑﺎ ﻧﺎم ﻋﻠﻤﯽ Althaea officinalis رﯾﺸﻪ ﺧﺘﻤﯽ داراي اﺛﺮات ﻧﺮم ﮐﻨﻨﺪه و آرام ﮐﻨﻨﺪه و رﻓﻊ ﺗﺤﺮﯾﮑﺎت ﺟﻠﺪي ﺑﻮده و در ﻣﻮارد اﻟﺘﻬﺎب، ﺳﺮﻓﻪ ﻫﺎي ﺷﺪﯾﺪ، آﻧﮋﯾﻦ، ﺑﺮوﻧﺸﯿﺖ، ﺑﯿﻤﺎري ﻫﺎي ﺑﺎ ﻣﻨﺸﺎ ء اﻟﺘﻬﺎب. ﺳﻨﮓ ﮐﻠﯿﻪ، ﯾﺒﻮﺳﺖ و دل ﭘﯿﭽﻪ ﮐﺎرﺑﺮد دارد. در رﯾﺸـــﻪ ﺧﺘﻤﯽ، ﻓﻼوﻧﻮﺋﯿﺪﻫﺎ از ﮔﺮوه ﭘﻠﯽ ﻓﻨﻞ ﻫﺎ، ﭘﻠﯽ ﺳﺎﮐﺎرﯾﺪﻫﺎ و ﻣﻮﺳﯿﻦ ﻫﺎ ﻣﻮﺟﻮد ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ. اﺧﯿﺮاً ﻧﺸﺎن داده ﺷﺪه اﺳـــﺖ ﮐﻪ ﭘﻠﯽ ﺳـــﺎﮐﺎرﯾﺪﻫﺎ داراي اﺛﺮ ﺿﺪ ﺳﺮﻓﻪ و ﻓﻼوﻧﻮﺋﯿﺪﻫﺎي ﻣﻮﺟﻮد در رﯾﺸﻪ ﺧﺘﻤﯽ ﮐﻪ در دﯾﮕﺮ ﮔﯿﺎﻫﺎن ﻧﯿﺰ وﺟﻮد دارد ﻣﻮﺟﺐ ﺷﻞ ﺷﺪن واﺑﺴﺘﻪ و ﻏﯿﺮ واﺑﺴﺘﻪ ﺑﻪ آﻧﺪوﺗﻠﯿﺎل در ﺷﺮﯾﺎن اﻧﺴﺎﻧﯽ ﻣﯽ ﺷﻮﻧﺪ. رﯾﺸﻪ ﮔﯿﺎه ﺧﺘﻤﯽ اﺧﺘﺼﺎﺻﺎﺗﯽ ﺷـــﺒﯿﻪ ﺑﺮگ و ﮔﻞ آن را داﺷﺘﻪ ، ﺑﺮگ ﮔﯿﺎه ﺧﺘﻤﯽ ﺟﻬﺖ درﻣﺎن ﺗﺤﺮﯾﮑﺎت ﻣﺨﺎط دﻫﺎن و ﺣﻠﻖ ﻫﻤﺮاه ﺑﺎ ﺳﺮﻓﻪ ﻫﺎي ﺧﺸـــﮏ ﻣﻮرد ﺗﺎﯾﯿﺪ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ. ﻣﺼﺮف رﯾﺸﻪ ﺧﺘﻤﯽ در ﻣﻮارد اﻟﺘﻬﺎب ، از ﺟﻤﻠﻪ درﻣﺎن اﻟﺘﻬﺎب دﺳﺘﮕﺎه ﺗﻨﻔﺲ ، ﺳﺮﻓﻪ ﻫﺎي ﺗﺤﺮﯾﮑﯽ ، ﺑﺮوﻧﺸﯿﺖ و ﺑﯿﻤﺎري ﻫﺎﯾﯽ ﺑﺎ ﻣﻨﺸﺎء اﻟﺘﻬﺎب ﺳﯿﻨﻪ ﺗﻮﺻﯿﻪ ﻣﯽ ﺷﻮد.

ﻋﺸﻘﻪ ﯾﺎ ﭘﺎﭘﯿﺘﺎل:

ﻋﺸﻘﻪ ﯾﺎ ﭘﺎﭘﯿﺘﺎل از ﺗﯿﺮه ﻋﺸﻘﻪ (Araliaceae) اﺳﺖ. از ﺧﻮاص درﻣﺎﻧﯽ ﮔﯿﺎه ﻋﺸﻘﻪ ﻣﯽ ﺗﻮان ﺑﻪ ﻣﻮاردي ﭼﻮن: ﺿﺪاﻟﺘﻬﺎب و ﺿﺪ ﺳﺮﻓﻪ، ﺿﺪ روﻣﺎﺗﯿﺴﻢ، ﺿﺪ ﻗﺎرچ، ﺿﺪ اﺳﭙﺎﺳﻢ و ﺿﺪ آﺳﻢ اﺷﺎره ﮐﺮد. در ﺳﺎل 2004 آﻟﻔﺎ– ﻫﺪرﯾﻦ ﮐﻪ ﺧﻮد ﻧﻮﻋﯽ ﺳﺎﭘﻮﻧﯿﻦ ﺗﺮي ﺗﺮﭘﻨﻮﺋﯿﺪي ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ، از ﻋﺼﺎره ﺧﺎﻟﺺ ﺑﺮگ ﮔﯿﺎه ﻋﺸﻘﻪ ﺟﺪا ﺷﺪ و ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻣﺎده اﺻﻠﯽ، ﻣﺴﺌﻮل اﺛﺮات درﻣﺎﻧﯽ اﯾﻦ ﮔﯿﺎه ﺷﺪ. ﮔﯿﺎه ﻋﺸﻘﻪ داراي ﺗﺮﮐﯿﺒﺎﺗﯽ ﭼﻮن ﻓﻼوﻧﻮﺋﯿﺪ و آﻟﮑﺎﻟﻮﺋﯿﺪ ﻧﯿﺰ ﻣﯽ ﺑﺎﺷـــﺪ. ﻋﺼﺎره ﮔﯿﺎه ﭘﯿﭽﮏ (ﻋﺸﻘﻪ) ﻣﻮﺟﻮد در ﺷﺮﺑﺖ زﯾﻨﮕﺎوﯾﺶ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﯾﮏ داروي ﺧﻠﻂ آور، ﮐﺎﻫﻨﺪه اﻟﺘﻬﺎب ﻣﺨﺎط ﻣﺠﺎري ﺗﻨﻔﺴﯽ و رﻗﯿﻖ ﮐﻨﻨﺪه ﺧﻠﻂ ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ. ﺑﺪﯾﻦ ﺗﺮﺗﯿﺐ ﻗﺎدر ﺑﻪ ﮐﺎﻫﺶ ﺗﻌﺪاد ﺳﺮﻓﻪ ﻫﺎ ﻣﯽ ﺷﻮد.

زﻧﺠﺒﯿﻞ :

زﻧﺠﺒﯿﻞ از ﺗﯿﺮه Zingiberaceae ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ. ﺗﻨﺪي زﻧﺠﺒﯿﻞ ﺗﺎزه ﺑﻪ ﺳﺒﺐ وﺟﻮد ﮔﺮوﻫﯽ از ﺗﺮﮐﯿﺒﺎت ﻓﻨﻮﻟﯽ ﺑﻪ ﻧﺎم ﺟﯿﻨﺠﺮول ﻫﺎ  (Gingerol) اﺳﺖ ﮐﻪ از ﻣﯿﺎن آن ﻫﺎ 6- ﺟﯿﻨﺠﺮول از ﻫﻤﻪ ﻓﺮاوان ﺗﺮ اﺳﺖ. رﯾﺰوم زﻧﺠﺒﯿﻞ ﺣﺎوي 1 ﺗﺎ 4 درﺻﺪ روﻏﻦ ﻓﺮار، و اوﻟﺌﻮزﯾﻦ اﺳﺖ. ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻧﻮاﺣﯽ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﮐﺸﺖ زﻧﺠﺒﯿﻞ ﺗﻔﺎوت ﻫﺎﯾﯽ در ﺗﺮﮐﯿﺒﺎت ﻓﺮار آن وﺟﻮد دارد . ﻫﯿﺪروﮐﺮﺑﻦ ﻫﺎﯾﯽ ﻣﺜﻞ ﺳـــﺰﮐﻮﯾﯽ ﺗﺮﭘﻦ ﻋﺎﻣﻞ ﺑﻮي زﻧﺠﺒﯿﻞ(، ﺑﺘﺎ ﺳـــﺰﮐﻮﯾﯽ ﻓﻼﻧﺪر، و… در ﻋﺼﺎره اﯾﻦ ﮔﯿﺎه ﯾﺎﻓﺖ ﻣﯽ ﺷـــﻮد. اﯾﻦ ﮔﯿﺎه ﻣﺘﺎﺑﻮﻟﯿﺴﻢ اﺳﯿﺪ آراﺷﯿﺪوﻧﯿﮏ را ﻣﻬﺎر ﻣﯿﮑﻨﺪ و ﺿﺪ اﻟﺘﻬﺎب اﺳﺖ.

وﯾﺘﺎﻣﯿﻦ  C :

 ویژگی ﺑﺮﺟﺴﺘﻪ در ﺷﺮﺑﺖ زﯾﻨﮕﺎوﯾﺶ ﻏﻨﯽ ﮐﺮدن آن ﺑﺎ ﺣﻀﻮر اﯾﻦ وﯾﺘﺎﻣﯿﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ در اﻟﺘﻬﺎﺑﺎت ﺗﻨﻔﺴﯽ و ﺳﺮﻣﺎﺧﻮردﮔﯽ ﺑﻪ ﺳﯿﺴﺘﻢ اﯾﻤﻨﯽ ﮐﻤﮏ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ، ﺗﺎ در ﮐﻨﺎر ﺳﺎﯾﺮ ﻋﻮاﻣﻞ ﺑﻪ ﺑﻬﺒﻮدي ﻫﺮ ﭼﻪ ﺑﯿﺸﺘﺮ و ﺑﻬﺘﺮ ﺑﯿﻤﺎران ﮐﻤﮏ ﭼﺸﻤﮕﯿﺮي ﮐﻨﺪ.

ﻣﻘﺪار ﻣﺼﺮف:

ﻣﻘﺪار ﻣﺼﺮف را ﭘﺰﺷﮏ ﺗﺠﻮﯾﺰ ﻣﯽ ﻧﻤﺎﯾﺪ در ﺻﻮرﺗﯽ ﮐﻪ ﭘﺰﺷﮏ ﺗﺠﻮﯾﺰي ﻧﻨﻤﺎﯾﺪ از ﻣﻘﺎدﯾﺮ زﯾﺮ اﺳﺘﻔﺎده ﻧﻤﺎﯾﯿﺪ :

• ﮐﻮدﮐﺎن 2 ﺗﺎ 5 ﺳﺎل : ﻫﺮ 4 ﺳﺎﻋﺖ 5 ﻣﯿﻠﯽ ﻟﯿﺘﺮ
• ﮐﻮدﮐﺎن 5 ﺗﺎ 12 ﺳﺎل : ﻫﺮ 4 ﺳﺎﻋﺖ 7/5 ﻣﯿﻠﯽ ﻟﯿﺘﺮ
• ﺑﺰرﮔﺴﺎﻻن : ﻫﺮ 4 ﺳﺎﻋﺖ 10 ﻣﯿﻠﯽ ﻟﯿﺘﺮ

ﻋﻮارض ﺟﺎﻧﺒﯽ:

در ﺻﻮرت اﺳﺘﻔﺎده از دوز ﺗﻮﺻﯿﻪ ﺷﺪه ﻋﻮارض ﺟﺎﻧﺒﯽ در دارو ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻧﺸﺪه اﺳﺖ ﻣﮕﺮ ﮐﺴﺎﻧﯽ ﮐﻪ ﺑﻪ ﮔﯿﺎﻫﺎن و ﻣﻮاد ﺟﺎﻧﺒﯽ ﺑﻪ ﮐﺎر رﻓﺘﻪ ﺣﺴﺎﺳﯿﺖ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ.

ﻣﻮارد ﻣﻨﻊ ﻣﺼﺮف و ﻧﮑﺎت ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻮﺻﯿﻪ:

• در اﻓﺮاد ﺑﺎ ﻣﺸﮑﻼت ﮔﻮارﺷﯽ ﺷﺪﯾﺪ ، ﻫﺎﯾﭙﺮ ﺗﺎﻧﺴﯿﻮن ، ﮔﺮﻓﺘﮕﯽ ﻣﺠﺎري ﺻﻔﺮاوي ، ﺑﯿﻤﺎران داراي ﺳﻨﮓ ﺻﻔﺮا ، ﻧﺎرﺳﺎﯾﯽ ﻗﻠﺒﯽ ، درﻣﺎﺗﯿﺖ و ﺳﺎﺑﻘﻪ آﻟﺮزي و ﺣﺴﺎﺳﯿﺖ ﺑﻪ ﮔﯿﺎه آوﯾﺸﻦ ﺗﺤﺖ ﻧﻈﺮ ﭘﺰﺷﮏ ﻣﺼﺮف ﮔﺮدد.
• زﻧﺎن ﺑﺎردار ﺗﺤﺖ ﻧﻈﺮ ﭘﺰﺷﮏ ﻣﻌﺎﻟﺞ ﻣﺼﺮف ﮔﺮدد.
• رﺳﻮﺑﺎت داﺧﻞ ﺷﺮﺑﺖ ، دﻟﯿﻞ ﺑﺮ ﺗﺨﺮﯾﺐ دارو ﯾﺎ ﻋﺪم ﭘﺎﺳﺦ ﻓﺎرﻣﺎﮐﻮﻟﻮژﯾﮏ دارو ﻧﻤﯽ ﺑﺎﺷﺪ.

ﺗﺪاﺧﻼت داروﯾﯽ:

از ﻣﺼﺮف ﻫﻤﺰﻣﺎن اﯾﻦ دارو ﺑﺎ داروﻫﺎي ﺿﺪ اﻧﻌﻘﺎد ﺧﻮن ، ﺿﺪﭼﺴﺒﻨﺪﮔﯽ ﭘﻼﮐﺘﯽ، ﺣﻞ ﮐﻨﻨﺪه ﻟﺨﺘﻪ ﺧﻮن، ﻫﭙﺎرﯾﻦ ﺑﺎ وزن ﻣﻮﻟﮑﻮﻟﯽ ﭘﺎﯾﯿﻦ و داروﻫﺎي رﻗﯿﻖ ﮐﻨﻨﺪه ﺧﻮن ﺧﻮدداري ﻧﻤﺎﯾﯿﺪ.

اﻓﺮاد داراي ﻧﺎراﺣﺘﯽ ﻫﺎي ﻗﻠﺒﯽ و ﮔﻮارﺷﯽ زﯾﺮ ﻧﻈﺮ ﭘﺰﺷﮏ اﺳﺘﻔﺎده ﻧﻤﺎﯾﻨﺪ.

منابع:

1-McGimpsey JA, Douglas MH, van Klink JW, Beauregard DA and Perry NB. Seasonal variation in essential oil yield and composition from naturalized Thymus Vulgais L. in Newzealand. Flavour and Fragrance J. 1994 2009 McGimpsey J. Thyme-Thymus valgaris 1-

2- Letchamo W, Xu HL and Gosselin AVariations in photosynthesis and essentioal oil in thyme, J. Plant Physiol. 1995; 29-37 :147

3-Sutovska M, Nosalova G, Franova S, Kardosova A. The antitussive activity of polysaccharides from Althaea officinalis l., var. Robusta, Arctium lappa L., var. Herkules, and Prunus persica L., Batsch. Bratisl Lek Listy. 2007; 108(2): 93-9

4-Pakravan M, Abedinzadeh H, Safaeepur J. Comparative studies of mucilage cells in different organs in some species of Malva, Althaea and Alcea. Pak J Biol Sci. 2007; 10(15): 2603-5

5-Eguale T, Tilahun G, Debella A, Feleke A, Makonnen E. Haemonchus contortus: In vitro and in vivo anthelmintic activity of aqueous and hydro alcoholic extracts of Hedera helix. Exp Parasitol 2007; 116: 340–5

6-Trute A. [Characterization and quantitative analysis spasmolytic active secondary metabolites in dry extracts of hedera helix folium].Ph.D. Thesis. University of Muenster Germany 1996

7- Wohlmuth H,et al., Gingerol content of diploid and tetraploid clones of ginger Zingiber officinale Roscoe. J Agric Food Chem. 2005; 53:5772–78